Najciekawsze Na Wsi

Kto ma owce ten ma co chce…

Certyfikowane "Miejsce Ciekawe", rekomendowane przez Stowarzyszenie Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi.
LOGO.jpeg
Gmina Istebna. Województwo śląskie.

Po co owcom dzwonki? Dlaczego pasterz gra na fujarce? Jak powstają kłębki wełny? Jak się robi sery? I dlaczego nie wszystkie sery to oscypki? – na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedzi odwiedzając „Centrum Pasterskie” w Koniakowie.

„Kto ma owce ten ma co chce” – do dziś powtarzają to stare powiedzenie pasterze wypasający owce na terenie Karpat. Okazuje się, że gospodarstwo rodzinne „Centrum Pasterskie” w Koniakowie ma tych owiec prawie 1 200!  To tu nie tylko dowiesz się wszystkiego o pracy pasterzy, o owcach, serach i wełnie, ale także będziesz mógł zobaczyć, dotknąć, posmakować prawdziwego pasterskiego życia…      

Codzienność: praca i tradycje

Koniakowskie „Centrum Pasterskie” łączy w jednym miejscu teorię z praktyką, tu możesz wziąć udział w warsztatach, prelekcjach i pokazach, ale także przekonać się jak wygląda codzienna praca pasterza z ponad tysięcznym stadem owiec. „Centrum” to nie tylko część edukacyjno – wystawiennicza, ale przede wszystkim prawdziwe rodzinne gospodarstwo, w którym wciąż prowadzony jest tradycyjny kulturowy wypas owiec, zamiennie na kilku halach między innymi Podgrapy, Hali Baraniej, Magurka oraz Ochodzita. Tu kultywowane są również tradycje pasterskie w codziennej pracy i życiu baców i juhasów.

Ferule i puciery czyli co do czego jest?

W „Centrum” zgromadzono też wiele eksponatów i sprzętów związanych z hodowlą owiec. Można tu zobaczyć drewniany szałas, w którym pasterze chronili się podczas wypasu owiec na górskich halach, są też drewniane narzędzia do wyrobu serów – gelaty, puciery, czerpaki, ferule, kotły oraz formy serowarskie. Pokaz „klagania” mleka – czyli wyrobu bundzu – białego słodkiego sera owczego przekona cię o tym, że bryndza, choć w przeszłości kojarzona z biedą, dziś wraca do łask i można ją wykorzystać do wielu ciekawych kompozycji kulinarnych. Będzie można spróbować serów z bacówki i sprawdzić jak różnią się od siebie w smaku oscypki, korbacze, gołki i serki gazdowskie.

Czym jest krymplowani, przyndzyni i zwijani?

Owce to także wełna. Górale opowiadają o wszystkich fazach jej przeróbki, kiedy wełna jest jeszcze owczym runem, czesanką czy przędzą. Przy okazji przedstawiane są narzędzia do obróbki wełny, te dawne i te nowoczesne. Dowiesz się do czego służą gręple, kołowrotki, wrzeciona, motowidła, zwijaki, ramy i krosna tkackie. Będziesz mógł także własnoręcznie „zmierzyć się” z dwoma małymi kłębkami wełny, które będziesz mógł zamienić na pamiątkowe pompony i kokardki. Ciekawe opowieści snują prelegenci – praktycy także podczas ekspozycji innych sprzętów, na przykład, dzwonków pasterskich, fujarek i palic (kije pasterskie).

OFERTA MIEJSCA

„Centrum Pasterskie” jest położone na przysiółku Szańce, skąd rozpościerają się malownicze widoki na beskidzkie szczyty: Ochodzitą, Tyniok i Baranią Górę oraz na polsko-czesko-słowackie pogranicze. To kompleks trzech budynków o charakterystycznej regionalnej zabudowie drewnianej (sklep, bacówka i zagroda edukacyjna).

Wejście zlokalizowane jest bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 943. „Centrum” dysponuje bezpłatnym parkingiem i toaletami. W okresie letnim czynny jest plac zabaw dla dzieci. Miejsce do integracji i wypoczynku wyposażone w stoliki z ławkami  - zarówno na zewnątrz jak również pod zadaszoną wiatą. Całość uzupełnia budynek zagrody edukacyjnej z owieczkami i bacówka z serami. Wyroby z wełny owczej: skóry, poduszki i dekoracje, pamiątki regionalne oraz stroje góralskie zakupić można w sklepie.

CIEKAWOSTKI ZWIĄZANE Z MIEJSCEM

„Strzygani” owiec odbywa się dwa razy w roku – w okresie zimowym tuż przed wykotami jagniąt oraz w lipcu. W koniakowskim „Centrum” wydarzenie to nie ma charakteru imprezy pokazowej – jest po prostu zwykłym – niezwykłym dniem na hali. Co roku przyjeżdżają do Koniakowa zawodowi „strzygacze” ze Słowacji. Jedna osoba strzyże od 100-150 owiec dziennie. Owce nie odczuwają dyskomfortu ani nie cierpią podczas pozyskiwania wełny.

W POBLIŻU…

Przez miejscowość przechodzą następujące trasy rowerowe:

- szlak rowerowy czerwony Główny Karpacki Szlak Rowerowy (621 km),

- szlak rowerowy zielony zielona trasa rowerowa nr 253 – Istebna – Jaworzynka – Koniaków (28 km).

- „Centrum Pasterskie” jest położone w bezpośrednim sąsiedztwie Muzeum Koronki, Galerii „Na Szańcach” oraz „Centrum Koronki Koniakowskiej”.